Тыва поэзияның мөңге ногаан пөжү

Тыва поэзияның мөңге ногаан пөжү

размещено в: Без рубрики, Новости | 0

Езулуг шүлүкчү кижиниң чуртталгазы мөңге болур. Ооң дириг боду чок-даа болза, ол бодунуң чогаалдары биле номчукчуларның аразынга чурттап, чону-биле харылзаазы мөңгеде тудуш чоруур. Бөгүнде бистер Степан Сарыг-оол, Сергей Пюрбюнуң чогаалдарын утпайын, оларны шээжи-биле номчуп, оларның сөстеринге бижээн ырларны уярадыр ырлажып чоруурувус дег, Тываның Улустуң Чогаалчызы, Күрүне болгаш Сарыг-оол аттыг шаңналдарның лауреады Юрий Шойдакович Кюнзегештиң салым хуузу база-ла шак ындыг. Шүлүкчү бодунуң ажы-төлүнге, арат-чонунга аът бажы алдын, бөрү бажы мөнгүн-даа арттырып кагбаан.

«Чангыс өнчүм — арттырып каар уян ырым» — деп, ол бодунуң «Чонга бараалгадым» шүлүүн эгелээн. Шүлүкчүнүң арттырып каан уян ырындан чүнү көрүп турар бис:

Чуртталганың каастаан минчии ында бүдүн:

Ырлап чоруур чалыы кыстың каң дег үнү,

Ыглап орар кырган-ава чаштыг көзү,

Шуурганыг дүн, хаяалыг хүн… төдү көстүр.

Кара пөштүг, кижи эртпес шыргай эзим,

Каргыраалап, шуугап баткан Улуг-Хемим,

Эки чуртум хаажылаан шораан даглар,

Эргим чонум ырны база каастап турар.

Ажы-төлүм, алган эжим ынакшылы —

Аялгамның мөңге чүдүүр ыдыкшылы,

Арттырып каар чаңгыс өнчүм — уян ырым

Арат чонга ынчангаштың бараалгадым.

2002 чылда үнген номунуң эге сөзүглелин Тыва Республиканың Улустуң чогаалчызы Александр Даржай бижээни бо. Ооң биске арттырып каан чангыс өнчүзү — уян ырызын Улуг шүлүкчүвүстүң 95 харлаанында байырлыг концертке, ооң бижээн шүлүктеринге ырларны В. Ш. Көк-оол аттыг Тыва Национал театрның артистериниң ыры-шоорунда, А.Б.Чыргал-оол аттыг уран-чүүл колледж башкызы ыраажы Эльвира Докулактың  сургуулдарының “Академия” ансамблиниң күүселдезинде бир-ле онзагай  аян, чаражы биле дыңналды. Ол кежээге Юрий Шойдаковичиниң өөнүң ишти Дырбак Халбыңовна сактыышкыннарны, өөрүп четтиргенин чугаалап турду. ТГПИ-ниң эртем ажылдакчызы Людмида Мижит Тожунуң Кол төрел аймактан Л. Б. Чадамба, С. К.Тока база Ю. Ш. Кюнзегеш чогаалчылар үнгенин чугаалады. Тыва Республиканың Национал музейиниң директору К. А. Бичелдей «Ном-Дептер» тураскаал ажыдыышкынында байыр чедириишкинин кылган. База Даг Алтай Республиканың Улустуң чогаалчызы Бронтой Янгович Бедюров сөс ап байыр чедирди. Байырлыг концерт кезээнге музейниң өмүнээзинден Б.С. Майны киришкен. 17.10.2022 ч.